Ресей Федерациясының Еңбек Кодексі оқушылық келісімшарттардың екі түрін қарастырады: ұйымның штатында жұмыс істейтін қызметкермен және оқуды аяқтағаннан кейін еңбек шартын жасасу жоспарланған (жұмыс іздеу). Сонымен бірге оқытуды кәсіпорын базасында да, қызметкерлерді мамандандырылған оқу орындарына жіберу арқылы да жүзеге асыруға болады.
Алайда, іс жүзінде студенттер келісімінің үшінші түрі де бар: кәсіпорын, университет және мақсатты студент арасындағы үш жақты келісім. Алғашқы екеуінен оқудың соңғы түрінің арасындағы айырмашылық мынада: мақсатты студент кәсіпорынның ішкі еңбек ережелеріне бағынбайды, ол оқу кезеңінде ұйымнан ешқандай сыйақы алмайды (шәкіртақыдан басқа, егер келісімшартта көзделген болса), ешқандай жағдайда, тіпті өндірістік практика түрінде де кәсіпорынның негізгі қызметіне қатыспайды. Сот тәжірибесі осы жолмен жүреді: қызметкерлермен және жұмыс іздеушілермен оқушылық келісімшарттар Ресей Федерациясының Еңбек кодексінің нормаларына бағынады (бұл дегеніміз, сотқа талап арыз берудің ескіру мерзімі 1 жылды құрайды және осындай келісімшарттардан туындайтын даулар талаптың мөлшеріне қарамастан аудандық соттар юрисдикцияға жатады). Оқу туралы үшжақты келісім азаматтық болып табылады, яғни соттар осындай келісімдерден туындаған дауларды шешкен кезде Ресей Федерациясының Азаматтық кодексін басшылыққа алады (мұнда әдеттегі ескіру мерзімі 3 жыл және юрисдикция талаптардың мөлшеріне байланысты: 50 мың рубльге дейін - магистраттар соттары, 50 трудан жоғары - аудандық).
Көбіне жұмыс берушінің (немесе болашақ жұмыс берушінің) есебінен оқитын адамдар оқуды бітіргеннен кейін белгілі бір уақыт аралығында ұйымда жұмыс істеу қажеттілігі туралы оқушының келісім шартының талаптарын бұзады немесе жаман ниетпен оқудан өтеді және олар шығарылады оқудың аяқталуына дейін.
Талап арыздың мазмұны көп жағдайда студенттік келісім мәтініне байланысты. Мысалы, егер келісімшартта көрсетілген мерзімге дейін жұмыстан босатылған жағдайда, қызметкер жұмыс берушінің оқуына кеткен барлық шығындарын өтейді деп жазылған болса, онда талап қоюда өтеу туралы талап көрсетілуі керек: білім беру жүйесінде оқудың құны мекеме, жұмыс беруші төлейтін стипендия, өмір сүру құны, іссапар шығындары және т.б.
Егер келісімшартта мұндай шарт болмаса, онда жұмсалғанның барлығы Ресей Федерациясының Еңбек кодексінде көрсетілген уақытқа пропорционалды түрде өтеледі. Сонымен қатар, бұл жерде жұмыстан босатудың себептері де маңызды, мысалы, егер қызметкер жұмыстан босатылуына байланысты жұмыстан шығарылса, одан оның оқуына кеткен қаражатты талап еткен жөн емес. Егер студент оқу үлгерімі үшін оқудан шығарылған болса, онда жұмыс берушінің сол кезде іс жүзінде жұмсаған шығындары ғана өтелуге жатады.
Талап арызды растау үшін сотқа келесі құжаттарды ұсыну керек: оқушылық келісім, оқудан шығару туралы бұйрық немесе еңбек келісімшартын бұзу туралы бұйрық, оқудың құны туралы анықтама, стипендия есептеу бойынша еңбек ақы төлеу ведомостері, егер ол төленді және т.б.
