Заңды фактілер заң жүйесінде маңызды рөл атқарады, өйткені олар құқық нормаларын нақты қоғамдық қатынастармен байланыстырады. Құқықтық мәртебе - бұл заңды фактілердің кең таралған түрлерінің бірі.
Заңды фактілер құқықтық қатынастардың пайда болуының заңды алғышарттары деп аталады (заңның үстемдігі, заңды тұлға, заңды факт). Құқықтық факт - бұл құқық нормаларын пайдалану немесе қолдану мүмкіндігі туралы қорытынды жасауға негіз болатын, құқықтық баға беру мүмкіндігі бар объективті шындықтың құбылысы.
Басқаша айтқанда, мемлекет бір субъектінің әлеуметтік қатынастарын әр түрлі жолмен реттей алады. Қатынастарды құқықтық реттеудегі өзгешеліктер оның механизмінде де өзгешеліктер тудырады: бірдей өмірлік жағдайлар - бұл құқықтық реттеудің әр түрлі механизмдерін іске қосатын фактілер. Заңды фактілердің келесі түрлері бар:
1. зардаптардың сипаты бойынша - заң жасаушы, заң өзгертетін, тоқтататын;
2. ерікті негізде - оқиғалар, іс-әрекеттер.
Құқықтану тұрғысынан мемлекеттер ұзақ мерзімді, әлеуметтік субъектінің позициясына, оның басқа адамдармен және ұйымдармен қарым-қатынасына әсер етеді. Мысалы, құқықтық мемлекеттерге адамның белгілі бір мемлекеттің азаматтығына жатуы немесе керісінше, азаматтығы жоқтығы, мемлекеттік қызметте болуы және т.б. жатады. Сонымен, кейбір құқықтық қатынастар өз алдына заңды фактілер түрінде әрекет етуге қабілетті.
Құқықтық жағдайлар сонымен қатар адамның мінез-құлқының заңды (ерлі-зайыптылық) және заңсыз (қылмыс жасаған адамды әділет органдарынан жасыру) салдары болуы мүмкін. Алайда, олар бұлармен тікелей байланысты болмауы мүмкін, тек кейбір оқиғалар нәтижесінде болады (мысалы, ауру, отбасылық қатынастар). Демек, мемлекет белгілі бір қасиеттер мен белгілер арқылы бір құбылыстың (субъектінің, объектінің) басқа құбылыстың құқықтық салада көріну тәсілі ретінде түсіндірілуі мүмкін болған кезде, ол заңды болып табылады салдары.
Оқиғалар, әрекеттер мен күйлердің өзара әрекеттесу механизмі қызықты. Кез-келген мемлекет не оқиғаға, не іс-әрекетке негізделеді, бірақ күй дегеніміз - болып жатқан іс-әрекеттер мен оқиғалардың жиынтығы деп айту мүмкін емес.
Мысалы, жұмысшы мен кәсіпорын арасындағы еңбек қатынастары ұзақ уақытқа созылуы мүмкін және оңайлатылған түрде қызметкер мен кәсіпорын әкімшілігі өзара құқықтарды орындау үшін жасаған әрекеттер жиынтығына ұқсайтыны белгілі. және міндеттемелер. Мұндай оқшауланған фактілерді мемлекет ретінде қарастыруға болмайды: мұндағы мемлекет оның басынан аяғына дейін тұтастай алғанда бүкіл еңбек қатынастары ретінде танылады. Бұл идея еңбек жағдайының өзгеруі мүмкін екендігімен де расталады (қызметкерді жоғарылатуға немесе төмендетуге болады, оның жалақысының мөлшері өзгеруі мүмкін және т.б.).
