Егер баланың ата-аналары арасындағы неке ресми тіркелмеген болса, әкесі туралы жазба АХАЖ органдарына берілген бірлескен өтініш негізінде жасалады. Мұндай өтініш болмаған кезде жазба соттың белгілі бір азаматтың әке болуын анықтайтын шешімі негізінде ғана енгізілуі мүмкін.
Ресей Федерациясының Отбасы кодексі балалар ресми тіркелген некеде туады деп болжайды, бұл баланың әкесі мен анасын тіркеу процедурасын автоматтандырады. Осыған қарамастан, бұл құқықтық акт ресми некеде және отбасылық-тұрмыстық қатынастарда болмаған адамдардың баланың туылу кезіндегі мінез-құлқының кейбір нұсқаларын қарастырады. Іс жүзінде мұндай жағдайлар жиі кездеседі және барлық жағдайда баланың әкесі туралы ол туылғаннан кейін бірден жазуға болмайды. Атап айтқанда, заңнамада әкелікті орнатудың екі әдісі қарастырылған, оның біріншісі ерікті, ал екіншісі сотқа жүгіну және баланың шығу тегі белгілі бір адамнан шыққандығымен байланысты.
Жеке өтініш негізінде әкені қалай тіркеуге болады?
Тіркелген неке болмаған кезде баланың әкесін есепке алудың әдеттегі және қарапайым тәсілі - ата-анасы болып табылатын адамдардың бірлескен мәлімдемесі. Мұндай өтініш тіркеу бөліміне нәресте туылғаннан кейін дереу беріледі және белгілі бір жағдайларда оны жүктілік кезеңінде де ұсынуға болады. Сонымен, ата-аналар босанғаннан кейін оны жазу қиын немесе мүмкін емес деп санаса, мұндай өтінішті алдын-ала беру құқығын сақтайды. Егер баланың анасы әрекетке қабілетсіз деп танылса, қайтыс болды немесе хабар-ошарсыз кетті деп танылған жағдайда, қорғаншылық және қамқоршылық органдарының алдын-ала келісімі болған жағдайда, әкесі туралы жазба оның жеке арызы негізінде жасалуы мүмкін.
Сот шешімі негізінде әкені қалай тіркеуге болады?
Кейбір жағдайларда баланың анасымен некеге тұрмаған әкесі тиісті жазбаны жасауға және ата-ана құқықтары мен міндеттерінің пайда болуына бағытталған бірлескен өтініштің өз еркімен берілуіне келіспейді. Бұл жағдайда әкесі туралы жазба жасаудың жалғыз нұсқасы - шешімі әкелікті анықтайтын сотқа арыз беру. Баланың анасы немесе оның басқа заңды өкілі (қорғаншы, куратор) өтініш беруге құқылы. Сондай-ақ, мұндай өтінішті баланың өзі бере алады, бірақ он сегіз жасқа толғаннан кейін ғана. Сот белгілі бір азаматтың әке болуын растайтын кез-келген дәлелдерді қабылдайды және қарастырады. Белгілі бір адамның әкелігі туралы сот актісі туындаған жағдайда, АХАЖ осы шешім негізінде жазба енгізеді және оған әкесінің өзі қатысуы қажет болмайды.
